Inhoud artikel

CFO’s zijn behalve copiloot naast de CEO meer en meer de spin in het web voor de hele organisatie. Steeds vaker beslissen ze mee over de richting en strategie. Ook zijn zij bruggenbouwer richting de afdelingen. De opmars van de CFO’s wordt alleen maar versterkt nu zij hun beproefde benadering van financieel management gaan combineren met artificial intelligence (AI).

De functie van de CFO is de afgelopen decennia sterk verbreed. Dat heeft alles te maken met de bedrijfsomgeving die op tal van fronten complexer is geworden. Van globalisering, digitalisering tot toenemende regelgeving. Van ESG en compliance tot toenemende fraudedreiging. Met hun financiële expertise en analytische vaardigheden is het de CFO die de organisatie door deze complexiteit heen navigeert. Intern voorzien ze collega’s van allerlei afdelingen van financiële stuurinformatie om hun hun eigen prestaties te meten en te verbeteren.

Ontwikkelingen op de financiële afdeling gaan doorgaans geleidelijk. Dat is met de introductie van (AI) anders. Niet dat iedereen er nu opeens massaal mee aan de slag is, maar de ontwikkeling gaat wel hard. Vooral de effecten kunnen gaandeweg ingrijpend zijn.
AI is momenteel hét toverwoord dat overal rondzingt. Elke organisatie wil én moet er wel iets mee. Maar hoe zit het in de praktijk? Wat gebeurt er feitelijk met AI op de financiële afdeling? Uit recent onderzoek (o.a. Deloitte) blijkt dat het begin is gemaakt, maar dat veel bedrijven ook nog zoekende zijn. De potentie van Al wordt nagenoeg door iedereen onderschreven, en zeker ook door CFO’s. Een grote meerderheid ziet het belang in en wil ook investeren in AI. Al zijn er ook remmingen. Opvallend veel CFO’s noemen de eigen organisatie nog digitaal onvolwassen. En ook wordt cyberfraude regelmatig genoemd als risico en aandachtspunt.

Die reserves zullen spoedig verdwijnen. Bijna zestig procent van de CFO’s voorziet voor de komende jaren een sterke opmars van AI in de eigen besluitvormingsprocessen. Marcel Pheijffer, hoogleraar Nyenrode Business Universiteit en Universiteit Leiden over de houding van CFO’s. “Aan de ene kant welwillendheid, aan de andere kant toch ook de kat uit de boom kijken. De CFO is niet het type dat meteen achter nieuwe trends aanrent. Risicomanagement is daarvoor teveel in het dna verankerd. Natuurlijk biedt AI grandioze mogelijkheden, maar hoe ga jij dat in jouw bedrijf toepassen? Voor velen is het nog een black box. Pas als je het beter kunt doorgronden kun je er vertrouwen aan geven.”

Die terughoudendheid van de CFO is volgens Pheijffer begrijpelijk. “AI vraagt ook om bezinning. Welke data stop je in de AI-tool en wat is de kwaliteit van die data? De input bepaalt de kwaliteit van de output. De integriteit van de data moet goed beoordeeld worden. Een grondige evaluatie moet de eerste stap zijn. Ook moet de analyse van AI betrouwbaar zijn. Kloppen de algoritmes waarop berekeningen worden gebaseerd? Dat moet allemaal wel in orde zijn voordat je eraan begint. Ik zie in deze een verband tussen het zorgvuldig omgaan met Excel-spreadsheets, waarin al deze onderwerpen ook relevant zijn, en AI-toepassingen."

“Verder moet de professional zich de vraag stellen of AI oplevert waar je behoefte aan hebt. Sluit het resultaat aan bij de eigen verwachtingen en inzichten? CFO’s moeten zich herkennen in de uitkomsten van het AI-proces. Is die herkenning er niet dan moet je het ook niet voor je rekening nemen. Je moet het vertrouwen. De eigen ervaring en expertise, jouw professional judgement, zul je steeds moeten aanwenden voordat je met resultaten van AI-analyses aan de slag gaat.”

Dat AI de CFO en de financiële afdeling voordelen biedt is evident: 

  • Laag hangend fruit is het automatiseren van terugkerende standaardhandelingen. AI-gestuurde workflow-managementsystemen kunnen taken stroomlijnen en ervoor zorgen dat kritische financiële processen tijdig en efficiënt worden afgehandeld. Dit verbetert de algehele productiviteit en effectiviteit van de financiële functie. 
  • Grote hoeveelheden data zijn met AI te analyseren. Zo zijn bijvoorbeeld afwijkingen te filteren die mogelijk wijzen op fraude of andere financiële risico's. Dit kan de CFO helpen om risico's eerder te identificeren en passende maatregelen te nemen om ze te beperken. 
  • Met AI zijn modellen te ontwikkelen die het risico op toekomstige financiële winsten en verliezen kunnen voorspellen. Dit kan de CFO helpen om proactieve risicomanagementstrategieën te ontwikkelen en de financiële veerkracht van het bedrijf te vergroten. 
  • AI kan allerlei datasets analyseren (zoals marktgegevens, financiële rapporten en concurrentie-informatie). Dit helpt de CFO om betere investeringsbeslissingen te nemen en de waarde van het bedrijf te maximaliseren. 
  • Ook de naleving van (complexe) wet- en regelgeving, zoals belastingwetten, antiwitwas-regels en privacywetgeving zijn met AI te controleren. Dit kan het risico op boetes en sancties verminderen en de reputatie van het bedrijf beschermen. 
  • Verder kunnen AI-gestuurde tools worden gebruikt om automatisch compliance-rapporten te genereren en ervoor te zorgen dat het bedrijf voldoet aan de geldende regelgeving. Dit kan tijd besparen en de nalevingskosten verlagen.
Pheijffer: “Uiteindelijk kunnen CFO’s niet om steeds verdergaande technologische toepassingen heen. Daar is zowel de kostenbesparing als de toename van de productiviteit te groot voor. Gaandeweg zullen CFO’s in de volle breedte de koudwatervrees laten varen en AI als hulpmiddel omarmen. Het is goed voor de eigen organisatie en ook voor het eigen vakgebied. Het werk wordt er leuker door. AI plant de CFO’s nog meer in het hart van de organisatie. Ze krijgen tools in handen om verder vooruit te kijken; ze gaan zich nog meer en proactiever richten op het analyseren van trends, het identificeren van opkomende kansen en toekomstige uitdagingen.”
Zonder dat de CFO een IT-er hoeft te worden zal hij of zij de financiële afdeling wel moeten inspireren om de vergaande automatisering in goede banen te leiden, stelt Pheijffer. “CFO’s zijn de aanvoerder van het finance-team. Ze zullen hun mensen moeten uitdagen om zich te ontwikkelen. Kennis van AI hoort daar zeker bij. Al is het maar om de boekhouding slimmer, eenvoudiger en veiliger te maken.”
kracht-van-ai

Allerlei termen hoor je tegenwoordig over de CFO: people manager, bruggenbouwer, verbinder. Pheijffer: “Je kunt zeggen dat naarmate de automatisering verder oprukt CFO’s steeds zichtbaarder worden. Hun ervaring, expertise en visie worden steeds nadrukkelijker aangesproken. Je ziet duidelijk een verschuiving van reactief verantwoorden naar proactief sturen. Van scorekeeper naar performance driver. De CFO evolueert van een puur financiële functie naar een meer strategische en adviserende rol waarbij allerlei consulting-achtige vaardigheden worden gevraagd.”

Pheijffer tot slot: “Je kunt je afvragen: waar haal je de tijd vandaan die hiervoor nodig is? Dan kom je weer bij AI uit. Door te investeren in nieuwe technologie, creëer je als CFO niet alleen de ruimte voor meer strategisch advies, maar ook krijg je er de tools mee in handen om andere afdelingen beter op te lijnen en aan te sturen.”