Euler Hermes Ekonomik Araştırmalar
Haftalık İhracat Risk Görünümü
27 Mart 2019
Haftanın Verisi
Singapur Şubat ayı petrol dışı yıllık ihracat artışı yüzde 4,9
Manşetlerde
Fransa: Belirsizliğin bedeli
Mart ayında geleceğe dönük üretimi sınırlayabilecek iki etkenden ilki olan yeni siparişlerin, kötüleşmeye devam etmesi ve ikinci olarak da stoklarda daha fazla artış nedeniyle Fransız şirketlerin taleple ilgili gerginliği devam etti. Fransız şirketlerin, doğrudan ya da ticari ortakları İngiltere ve Almanya yoluyla daha fazla riske maruz kaldığı giderek daha da net hale geliyor. Bu risklerin bazıları henüz gerçekleşmemiş olsa da talep Brexit, otomotiv endüstrisindeki emisyon standartları, ABD’nin AB otomotiv ihracatçılarına gümrük vergisi uygulaması riski ve ABD ile Çin arasındaki ticari gerginliğe göre şekillenmeye başladı. En çok etkilenen sektörlerin başında otomotiv üreticileri, otomotiv tedarikçileri, metal, plastik ve kimya sanayii geliyor. Otomotiv üreticilerinin stok durumu Şubat 2009’dan beri görülen en yüksek seviyede. Fransız hanehalkının da sadece yüzde 13’ü önümüzdeki 12 ay içinde arabalarını yenilemeyi düşünüyor (bir sene öncesine göre yüzdelik bazda -2 puan). Bu da dayanıklı tüketim mallarına olan daha düşük iştahın bir yansıması. Sonuç olarak, 2018 yılındaki yüzde 3 artış sonrası bu sene araba üretiminde bir durgunluk bekliyoruz.
Almanya: Ekonomik dönüm noktası
Mart ayında İFO iş çevreleri güven endeksi 0,9 puan artarak 99,6 seviyesine çıktı. Son altı aylık düşüşü takiben bu ilk artış oldu. Son aylardaki keskin düşüşlerden sonra, özellikle şirketlerin iş beklentilerinde belirgin bir artış yaşandı. Ancak, şirketlerin mevcut durum değerlendirmelerindeki iyileşme hafif kaldı (+0,2 puan). İmalat sanayii hariç başlıca tüm sektörlerde beklentilerde iyileşme olurken şirketler hem mevcut durum hem de ilerisi için daha az iyimserdi. Alman ekonomisi bir dönüm noktasına yaklaşıyor. 2018 yılının ikinci yarısında neredeyse resesyona girecek olan ve 2019 yılına çok zayıf giriş yapan ülkede Brexit ve ticarete ilişkin siyasi belirsizlikler devam etmesine rağmen önümüzdeki aylarda ekonomik ivmenin yeniden artması bekleniyor. Otomotiv sektöründe durum istikrara kavuşuyor. Çin’deki ekonomiyi canlandırma önlemlerinin ihracatı arttırması bekleniyor ve işgücü piyasasındaki olumlu gidişat ile destekleyici mali önlemlerin özel tüketim harcamalarını canlandıracağı tahmin ediliyor. 2019 yılında GSYH’nin yüzde 1 artmasını bekliyoruz.
Macaristan: Para politikasında normalleşme
Bu hafta Macaristan Para Politikası Kurulu 3 aylık mevduat faizinin Mayıs 2016’dan beri yüzde 0,9’da olan politika faiz oranını bir kez daha sabit tuttu. Ancak, gecelik mevduat oranını 10 baz puan arttırarak yüzde -0,05’e çıkardı. Bunda enflasyon beklentilerindeki artış etkili oldu. Ocak ayında yıllık yüzde 2,7 olan tüketici fiyatları Şubat ayında yıllık yüzde 3,1’e çıktı. Ocak ayında yüzde 3,2 olan çekirdek enflasyon ise Şubat’ta işlenmiş gıda ve market hizmetlerindeki güçlü fiyat artışlarından dolayı yüzde 3,5’e yükseldi. Her iki oran da (manşet ve çekirdek) hâlen merkez bankasının yüzde 3 ( yüzdelik bazda +-1puan) enflasyon hedef aralığı içinde. Ancak, banka ekonomiyi canlandırmaya yönelik yeni bir önlem daha açıkladı: Temmuz ayında başlayacak 300 milyar HUF’lık (yaklaşık 0,94 milyar Euro) şirket tahvil alımı programı. Bu uygulama yurtiçi NFC tahvil piyasasının derinleştirilmesi için yapıldığından prensipte olumlu karşılanmalı. Diğer yandan, Macaristan’ın 2018 yılı son çeyreğinde yıllık yüzde 10,4 olan nominal ücret artışları ve Ocak 2019’da yıllık yüzde +10,7 olan nominal özel sektör kredi artışları Orta Avrupa ülkeleri içinde en yüksek kalmaya devam etti.
Mercekteki Ülkeler
ABD: Kötü haberler
Kısa vadeli faiz oranları (getiriler) uzun vadeli oranların üzerine çıktı. Ters getiri eğrisi denen bu durum, ortalama bir sene içerisinde resesyonun başlayacağının güçlü bir göstergesi sayılıyor. Bu nedenle de durumun yakından takip edilmesi gerekiyor (Fed faiz oranlarını gereğinden fazla arttırmış olabilir). Mart ayında tüketici güveninde 7,4 puanlık ciddi bir düşüş oldu ve bunda anket katılımcılarının mevcut koşullara ilişkin değerlendirmesinin son 10 yıldaki en ciddi düşüşü göstermesi etkiliydi. İşgücü piyasasına ilişkin değerlendirmelerde de son 10 yılın en kötü düşüşü yaşandı. Bu, Şubat ayındaki istihdam raporu bulgularını da teyit ediyor. Konut piyasasında da henüz bir toparlanma yok. Konut başlangıç izinleri üst üste ikinci ayda da (yıllık -yüzde 2) düşüş gösterirken konut başlangıçları aylık yüzde 8,7 ve yıllık yüzde 9,9 olacak şekilde son altı ayda beşinci kez geriledi. Mevcut konut satışlarında aylık yüzde 11,8’lik ciddi bir artış yaşansa da bu son dört aydır görülen tek artış oldu ve yıllık oranda hâlâ gerileme olmasına (-yüzde 1,8) engel olmadı.
Kazakistan: Hanedanlığın devamı için bir adım
1990 yılından beri Cumhurbaşkanı olan Nursultan Nazarbayev geçtiğimiz hafta görevinden ayrıldı. Ancak, yapılan özel düzenlemelerle; Güvenlik Konseyi’nin (hayat boyu) ve iktidardaki Nur Otan partisinin başkanı ve Anayasa Konseyi’nin üyesi olacak olması siyasi nüfuzunun ciddi şekilde süreceğine işaret ediyor. Anayasaya göre, bir sonraki Cumhurbaşkanlığı seçiminin gerçekleştirileceği Nisan 2020’ye kadar Nazarbayev’den oluşan boşluğu Senato Başkanı Tokayev dolduracak. Diğer yandan, Nazarbayev’in en büyük kızı Dariga Nazarbayeva yeni Senato Başkanı olarak seçildi. Bu durum hanedanlığın babadan kıza geçirilmeye çalışıldığına işaret ediyor ama bunun gerçekleşmesi kesin değil çünkü iktidardaki elitler arasında hanedanlığın devamına karşı duran gruplar var ve seçime doğru elitler arasında bir güç savaşının yaşanması neredeyse kaçınılmaz. Bu nedenle Kazakistan’a ilişkin siyasi riskler yüksek kalmaya devam ediyor. Ekonomi cephesine bakılırsa, bu sene birçok petrol sahası bakıma tabi olacağı için petrol üretiminde bir düşüş olacağından reel GSYH büyümesinin 2018 yılındaki yüzde 4,1 seviyesinden yüzde 3,3’e gerilemesi bekleniyor. Diğer yandan, enflasyon Şubat ayında yıllık yüzde 4,8’le son 41 ayın en düşük seviyesine geriledi.
Nijerya: Bu sefer (gerçekten) farklı
Cumhurbaşkanı Buhari’nin ikinci dönemi neredeyse ilk dönemi gibi başladı. Merkez Bankası Mart 2019’da politika faiz oranında Kasım 2015’ten beri ilk kez gevşemeye gitti. Bu sürpriz hamle (-50 baz puanla yüzde 13,5’e) büyüme için daha destekleyici bir duruş anlamına geliyor. Ne de olsa ekonomi 2015 yılından beri neredeyse hiç büyümedi ve 2018 yılında da toparlanma çok cılız oldu (+yüzde 1,9). Enflasyon Şubat ayında yıllık yüzde 11,3 ile para politikasının son kez gevşetildiği 2015 yılının yüzde 9 üzerinde. Ancak, o zamana göre çok farklı olan iki durum var. 2015’te 5 ay olan rezervlerin ithalatı karşılama oranı şu anda 8 ay civarında ve petrol fiyatları yıllık olarak daha stabil (2015 yılında yarı yarıya düşmüştü). Bu nedenle, resmi döviz kuru ve karaborsa oranının birbirine bağlı hareket etme olasılığı daha fazla. Büyümeye diğer bir destek de petrol üretiminden gelebilir çünkü OPEC anlaşmasına bağlı üretim kesintilerine rağmen yeni bir petrol sahası bu sene üretime geçiyor. Bu nedenle, büyümenin biraz hızlanarak 2019 yılında yüzde 2,6’ya çıkmasını bekliyoruz.
Singapur: Rahatlama işaretleri? Pek de değil...
Singapur’un petrol dışı ihracatı Ocak ayındaki yüzde 10,1’lik düşüşten sonra Şubat ayında yıllık yüzde 4,9 arttı. Bunda özellikle Çin’e yıllık yüzde +34,4, Hong Kong’a yüzde +41,9 ve ABD’ye yüzde +6,6 ihracat artışı etkili oldu. Sektörler bazında bakıldığında toparlanmayı en çok destekleyen sektör yıllık +yüzde 9,4 ile elektrikli olmayan ürünlerdi. İmalat sanayi üretiminde yıllık yüzde 0,7’lik artış kaydedildi (Ocak ayında yüzde -0,4’tü). Elektronik ve hassas mühendislik ürünleri büyümeyi baskılayan ana sektörlerdi. Singapur ticaret verileri küresel ticari döngülerle ilgili önemli bir öncü gösterge olarak sayılıyor. Yine de son aylara ait veriler değerlendirilirken dikkat edilmeli çünkü bu verilerde Çin Yeni Yıl tatilinin etkileri de olabilir. Biz gerçek toparlanmanın Çin’deki ekonomik canlandırma önlemlerinin etkisini göstermeye başlayacağı 2. çeyrekten sonra başlamasını bekliyoruz. Bu dönemde Çin ve ABD de kendi aralarında ticari bir anlaşmaya varabilir. Singapur’un 2018 yılındaki yüzde 3,3’lük büyümeyi takiben 2019 yılında yüzde 2,3 büyüyeceğini tahmin ediyoruz .
Takvim / Neleri Takipte Olacağız?
28 Mart Çek Cumhuriyeti Merkez Bankası toplantısı
28 Mart Almanya Mart ayı tüketici fiyatları (flaş)
29 Mart Kanada Ocak ayı GSYH
29 Mart Fransa Şubat ayı tüketici harcamaları
29 Mart Fransa Mart ayı tüketici fiyatları
29 Mart Almanya Şubat ayı perakende satışları
29 Mart Fas 4.çeyrek GSYH
29 Mart ABD Şubat ayı yeni konut satışları
29 Mart ABD Şubat ayı kişisel gelir ve harcamalar
31 Mart Türkiye yerel seçimler
31 Mart Ukrayna Cumhurbaşkanlığı seçimi
1 Nisan Çin Mart ayı Caixin İmalat Sanayii PM Endeksi
1 Nisan Rusya ve Türkiye Mart ayı İmalat Sanayii PM Endeksi
1 Nisan ABD Şubat ayı perakende satışlar
1 Nisan ABD ISM imalat sanayii endeksi