Volgens Johan Geeroms, onze Directeur Risk Underwriting Benelux worstelen Europese bedrijven in toenemende mate met het werkkapitaal dat ze beschikbaar hebben voor hun dagelijkse business. “Ze komen minder gemakkelijk aan krediet en ook zijn de kosten hiervoor gestegen. Tel daarbij op dat marges over een brede linie krimpen. Bedrijven zoeken naar extra speelruimte. Bijvoorbeeld door facturen later te betalen. Op die manier gebruiken ze hun leveranciers als financier. Maar als alle bedrijven dat doen, krijg je wel een sneeuwbaleffect. Betalingsproblemen en wanbetaling zullen daardoor steeds vaker voorkomen.”
Belangrijkste conclusies uit ons laatste rapport over betaalgedrag en wekkapitaal-behoefte
Afzwakking economische groei
Uit het onderzoek van de kredietverzekeraar blijkt dat de mondiale werkkapitaalbehoeften voor het derde jaar op rij zijn gestegen. Omgerekend in dagen kwam dat in 2023 uit op een omzet van 76 dagen (+2 dagen ten opzichte van 2022), gedreven door een zwakkere economische groei en hogere bedrijfs- en financieringskosten. Ondanks verschillen in het economisch momentum wereldwijd, bleek de aanhoudende stijging van de WCR breed gedragen in de belangrijkste economische regio’s.
Over het algemeen laat de helft van de landen in onze steekproef een stijging zien van de WCR in 2023, en twee van de vijf landen overschreden het mondiale gemiddelde, met name Frankrijk (+5 dagen) en Duitsland (+5) in West-Europa, en China (+3 dagen) en Japan (+3) in Azië-Pacific. De WCR bedroeg eind 2023 81 dagen in Azië-Pacific (+2 dagen), 69 dagen in West-Europa (+1 dag) en 70 dagen in Noord-Amerika (+1 dag).
Grootste sprong sinds 2008
Days Sales Outstanding (DSO) kwam naar voor als de belangrijkste aanjager van de stijgende WCR, die in 2023 met +3 dagen steeg tot 59 dagen. Dit is de grootste sprong sinds 2008 en bijna het dubbele van de stijging in 2022. Dat impliceert dat steeds meer bedrijven langer wachten op hun betaling, waardoor het risico op cashflowproblemen toeneemt. Wereldwijd boekte 42% van de bedrijven eind 2023 betalingstermijnen van meer dan 60 dagen omzet.
In Europa lag dit aandeel met 44% in lijn met het mondiale gemiddelde. In Azië zagen we dat 46% van de bedrijven boven het mondiale gemiddelde uitkwam. In Noord-Amerika scoorden 33% van de bedrijven lager dan het gemiddelde. Niettemin zagen bijna alle 22 sectoren die we wereldwijd monitoren een stijgende DSO in 2023. Onder meer door voorraadoverschot steeg de WCR steeg in transportmiddelen (114 dagen omzet), elektronica (114) en machines (113), gevolgd door textiel, farmaceutische producten, metalen en chemicaliën – allemaal met een WCR van meer dan 90 dagen.
Dalende winstgevendheid
Volgens ons rapport is in Europa een afnemende winstgevendheid de belangrijkste drijfveer voor de oplopende DSO (meer nog dan financieringskrapte of conjuncturele invloeden). In deze context zou de vertragende mondiale vraag in 2024, in combinatie met de nog steeds hoge exploitatiekosten, de weg kunnen vrijmaken voor een verdere verslechtering van de betalingstermijnen, vooral in Europa.
Volgens onze onderzoekers kan een daling van de winstgevendheid met -1 procentpunt de betaling van facturen met ruim +7 dagen verlengen. Nu er in 2024 een krimp in de winstgevendheid dreigt, moeten Europese bedrijven zich schrap zetten voor langere betalingstermijnen. Dit zou de druk op de kasstromen kunnen vergroten en mogelijk het risico op niet-betaling in de regio vergroten.
Brussel wil betalingstermijn verkorten
Het aanpakken van de steeds latere betaling van facturen is van cruciaal belang voor de veerkracht van Europese bedrijven. Het voorstel van de Europese Commissie hiervoor zou kunnen betekenen dat betalingstermijnen in Europa worden teruggebracht van de huidige aanbevolen 60 dagen naar 30 dagen (bindend). Het Europees Parlement voegde hieraan toe dat de termijn van 60 dagen nog wel mogelijk blijft als dat contractueel wordt overeengekomen (en ook voor specifieke goederen kan een termijn worden gehanteerd van 120 dagen). Ondanks deze verruiming die de maatregel minder ingrijpend maakt, wordt de financiële flexibiliteit van bedrijven flink beknot.
Volgens ons onderzoek ging in het vierde kwartaal van 2023 40% van de Europese bedrijven over de grens van 60 dagen bij de betaling van hun facturen. De nieuwe maatregel zadelt veel bedrijven op met een ‘financieringstekort’. Ook macro-economisch heeft dat aanzienlijke impact.
2 biljoen euro extra financiering nodig
Om de betalingstermijnen terug te brengen tot 30 dagen zouden Europese bedrijven 2 biljoen euro aan aanvullende financiering nodig hebben. Bij de huidige rentetarieven stijgen de rentebetalingen van bedrijven hierdoor met 100 miljard euro. Dat is gelijk aan een margeverlies van -2 procentpunt. Bovendien kunnen té rigide betalingsvoorwaarden de concurrentiekracht van het Europese MKB in gevaar brengen, doordat bedrijven ertoe worden aangezet over te stappen naar leveranciers buiten de EU. In deze context moeten beleidsmakers rekening houden met de mogelijke negatieve effecten.
Johan Geeroms tot slot over het oplopende DSO (Days Sales Outstanding): “Steeds later betaalde facturen zijn vooral voor het MKB uitermate lastig. De klant legt steeds langer beslag op geld dat eigenlijk van jou is. Het MKB mist de speelruimte om dat vlotjes op te vangen. Het is ook gevaarlijk, want uitstel kan afstel worden. Veel bedrijven durven hun klanten niet onder druk te zetten, maar wij weten uit ervaring dat het juist professioneel en heel verstandig is om vanaf het eerste moment dat de betalingstermijn wordt overschreven proactief te reageren. Bel het bedrijf, vraag waarom er nog niet is betaald. Laat merken dat je er geen gras laat over groeien. Zo zorg je ervoor dat je als eerste aan de beurt bent als er wel betaald wordt. Elk gezond bedrijf heeft een strikt debiteurenbeleid.”
